ไขปริศนายาดองเหล้า เพิ่มพลังอึ๊บจริงหรือ

ไขปริศนายาดองเหล้า เพิ่มพลังอึ๊บจริงหรือ กล่าว ขานกันมานานนมว่า "ยาดองเหล้าสมุนไพร" นั้น มีสรรพคุณชะงัดสารพัดประโยชน์ ทั้งรักษาโรคต่าง ๆ แก้ปวดเมื่อย บำรุงเลือด บำรุงกำลัง บางสูตรก็ช่วยให้ฟิตปั๋งเตะปี๊บดังเปรี้ยงป้าง! ! แต่กระนั้นคำร่ำลือนี้ ก็ยังเป็นที่เคลือบแคลงกันอยู่ บ้างก็ว่าเป็นข้ออ้างของคอสุรามากกว่า หรือน่าจะเป็นผลทางใจมิได้มีสรรพคุณจริง กินสุ่มสี่สุ่มห้าดีไม่ดีอาจจะมีอันตรายเสียด้วยซ้ำ !! ดังนั้น เรื่องนี้จึงยังคงเป็นที่ถกเถียงกันเรื่อยมา...

แต่จะอย่างไร ปัจจุบัน "ร้านยาดอง" ก็กลาดเกลื่อน !! ขณะที่สรรพคุณของ "ยาดอง" ยังเป็นปริศนาน่าคิด ?? และปริศนานี้ก็ได้นำไปสู่การวิจัย "การศึกษาพืชสมุนไพร ที่ใช้เป็นยาดองเหล้าในภาคเหนือของไทย" โดย สันติ วัฒฐานะ และทีมงานองค์การ สวนพฤกษศาสตร์ เชียงใหม่ ด้วยทุนวิจัยจากโครงการพัฒนาองค์ความรู้ และศึกษานโยบายการจัดการทรัพยากรชีวภาพในประเทศไทย ในความร่วมมือระหว่างสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) และสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)

"ปริศนายาดอง" จึงถูกเฉลยอย่างเป็นวิชาการน่าเชื่อถือ จากการวิจัยนานกว่า 1 ปี ทีมวิจัยสามารถรวบรวมตำรับยาดองได้ทั้งหมด 91 สูตร พบพืชสมุนไพรที่ใช้เป็นส่วนผสมยาดอง 242 ชนิด จำแนกชื่อทางพฤษศาสตร์ได้ 209 ชนิด 166 สกุล จาก 77 วงศ์ โดยพืชสมุนไพรที่จำแนกได้นี้เป็นพืชป่าและพืชปลูกในภาคเหนือ 189 ชนิด ที่เหลือมาจากถิ่นอื่นและต่างประเทศ

ที่สำคัญ !! พบว่าหลายชนิดมีสรรพคุณตามคำร่ำลือจริง รวมถึงสรรพคุณ "บำรุงกำหนัด-เพิ่มพลังเพศ" ด้วย !!

ตัวอย่างพืชสมุนไพรที่นิยมนำมาใช้ทำเป็นยาดองเหล้านั้น มีอาทิ...

พืชสมุนไพร สรรพคุณ

จะค้านแดง บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง

ฝาง บำรุงเลือด แก้ปอดพิการ ขับเสมหะ ขับระดู

ปิดปิวแดง ขับประจำเดือน กระจายลม บำรุงธาตุ ช่วยเจริญอาหาร

มะเขือแจ้เครือ แก้ปวดหลังและบั้นเอว

กำลังเสือโคร่ง บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง แก้ปวดเมื่อย

รางแดง แก้กระษัย แก้เส้นเอ็นตึง เข้ายาเจริญอาหาร เป็นยาอายุวัฒนะ

ฮ่อสะพายควาย บำรุงกำลัง แก้ปวดเมื่อย

ดีปลี แก้ลม ช่วยเจริญอาหาร แก้เส้นอัมพฤกษ์-อัมพาต

เปล้าใหญ่ แก้ปวดเมื่อย บำรุงธาตุ ขับเลือดหลังคลอด ช่วยย่อยอาหาร บำรุงโลหิต

ม้าแม่กล่ำ แก้ปวดหลัง ปวดเอว

มะเขือแจ้ป่าแพะ เป็นยาบำรุงกำลัง

หัสคืน แก้เหน็บชา

ลมแล้ง แก้ปวดเมื่อยร่างกาย บำรุงกำลัง

เขืองแข้งม้า แก้ปวดเมื่อยร่างกาย ช่วยขับลม

จุ่งจาลิง ขับเหงื่อ บำรุงกำลัง ช่วยเจริญอาหาร

สีเสื้อน้อย บำรุงธาตุ แก้ปวดข้อและกล้ามเนื้อ บำรุงน้ำดี บำรุงร่างกาย
ช่วยเจริญอาหาร ฯลฯ

ที่มีสรรพคุณเป็น "ยาโด๊ป" ช่วยให้ปึ๋งปั๋ง ก็มีอาทิ...

กำลังช้างเผือก, โด่ไม่รู้ล้ม, มะเขือแจ้ ฯลฯ ส่วนของพืชสมุนไพรที่ใช้ทำเป็นยาดองเหล้านั้น ได้แก่ ราก, ลำต้น, เถา, แก่น แต่บางชนิดก็ใช้ เปลือก, กระพี้, ใบ, ดอก, ผล, เมล็ด, ฝักโดยนำมาสับเป็นชิ้นเล็กๆ ห่อผ้าขาวบางใส่ขวดโหล ใส่เหล้าขาวลงไปดองไว้ เหล้าจะเป็นตัวทำละลายดึงเอาตัวยาออกจากสมุนไพร และยังช่วยถนอมรักษายาไม่ให้บูดเน่าง่ายๆ

ตำรับยาดองของผู้ปรุงยาแต่ละคนจะไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับความช่ำชองและประสบการณ์ ส่วนชื่อของแต่ละสูตรก็มักจะตั้งโดยบ่งบอกสรรพคุณเป็นนัยๆ เช่น พระกระโดดกำแพง, สาวน้อยตกเตียง, โด่ไม่รู้ล้ม, กำลังเสือโคร่ง, แสนนางวาน, ม้ากระทืบโรง, พญาช้างสาร, มังกรสะบัดหาง ฯลฯ

แม้ยาดองเหล้าสมุนไพรจะมีสรรพคุณต่างๆ จริง แต่ทีมวิจัยก็เตือนว่า...ไม่ควรบริโภคมากเกินไป ในแต่ละวันไม่ควรจะเกิน 2 ครั้ง ก่อนอาหารเช้า-เย็น แต่ละครั้งก็ไม่ควรเกิน 1 ถ้วยตะไล หรือ 30 ซีซี และผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง, โรคหัวใจ, โรคตับ, หญิงมีครรภ์, คนที่แพ้เหล้า ถ้าไม่อยากตายอย่าได้แตะเด็ดขาด

นอกจากนี้ สมุนไพรบางชนิดที่นำมาดองเหล้า เช่น ดองดึง, สลอดหรือมะข่าง, หานช้างร้อง, เมล็ดมะเติ่ง, เมล็ดสะบั้น ฯลฯ ก็มีพิษถึงตาย ! ต้องระวังและพึงสำเหนียกไว้ด้วย ! แม้ผู้ปรุงยาหรือหมอยาจะอธิบายว่า ก่อนนำมาปรุงเป็นยาดองเหล้าจะมีวิธีล้างพิษออก เช่น ปิ้งหรือคั่วไฟก่อน ก็ตาม

ทั้งนี้และทั้งนั้น ด้วยผลพิสูจน์ที่ว่าพืชสมุนไพรหลายชนิดมีสรรพคุณทางยาจริง ทีมวิจัยจึงเสนอให้รณรงค์ให้ชาวบ้านนำออกจากป่าแค่พอปรุงยาแต่ละครั้งเท่า นั้น และต้องเก็บอย่างถูกวิธี การขุดรากถอนโคนแล้วนำมาใช้เพียงเล็กน้อย หรือตัดทั้งเถาแล้วใช้เพียงส่วนโคน อาจทำให้สมุนไพรมีค่าสูญพันธุ์ในที่สุด พร้อมกันนี้ยังได้มีการนำกล้าสมุนไพรไปทดลองปลูก และขยายพันธุ์ในสวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ด้วย

มาถึงคำถามสำคัญอีกข้อหนึ่ง...ยาดองเหล้าสมุนไพรนั้นต้องมีการ นำเหล้ามาปรุงผสม การปรุงจำหน่ายสามารถทำได้โดยเสรีหรือไม่ ? "ผิดกฎหมาย" หรือเปล่า ?

เรื่องนี้เจ้าหน้าที่ระดับสูงจาก กองคดี กรมสรรพสามิต ซึ่งรับผิดชอบโดยตรง บอกว่า... ยาสมุนไพรดองเหล้านั้นไม่มีกฎหมายห้ามปรุงขาย ชาวบ้านสามารถนำมาดองเหล้าบริโภคเองได้ไม่มีความผิดอะไร แต่หากนำมาดองเป็นเหล้ายาดองจำหน่าย ถือว่าผิดกฎหมาย ผิด พ.ร.บ.สุรา มาตรา 22-23 ที่ห้ามมิให้มีการเปลี่ยนแปลงน้ำสุราประเภทต่างๆ โทษคือปรับไม่เกิน 5,000 บาท

ที่ขายกันเกลื่อนไม่ถูกจับ เพราะอะไร ? คิดเอาเอง...

ทางสรรพสามิตยังบอกอีกว่า...กรณีมีการต้มเหล้าเอง เพื่อนำมาทำเป็นเหล้ายาดองขายยิ่งผิดหนัก ผิด พ.ร.บ.สุรา มาตรา 5 ที่ห้ามมิให้ผู้ใดทำสุราขึ้นเอง ยกเว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากอธิบดีกรมสรรพสามิต ซึ่งจนถึงปัจจุบันยังไม่มีการอนุญาตให้รายใด ยกเว้นรายใหญ่ๆ เท่านั้น กรณีนี้มีโทษถึงขั้นจำคุกไม่เกิน 6 เดือน ว่าไป

เรื่องต้มเหล้าเถื่อนแล้วมีความผิดถึงติดคุกก็สมควร แต่ใช้เหล้าถูกกฎหมายปรุงยาดองเหล้าขายนั้น น่าจะมีการสนับสนุนโดยควบคุมเรื่องความปลอดภัยให้เข้มงวด เพราะถือเป็น "ภูมิปัญญาแพทย์แผนไทย" ที่น่าสนใจแขนงหนึ่ง มิใช่หน่วยงานหนึ่งสนับสนุนแต่อีกหน่วยงานหนึ่งจับหรือหาผลประโยชน์ อย่างที่เป็นอยู่

แต่ยังไงๆ ชั่วโมงนี้ก็คงต้องเตือนกันไว้ "ยาดองเหล้าสมุนไพร" นั้น รู้จริง ปรุงเป็น กินแต่พอเหมาะ ใช้เฉพาะทางยา ก็นับว่ามีประโยชน์ แต่มันก็มีโทษแฝงอยู่ไม่น้อยเช่นกัน... กินมั่วซั่วถึงตาย ปรุงขายซี้ซั้วถึงติดคุก