คำนำหน้าชื่อประเทศ

ปัจจุบันชื่อที่เป็นทางการของประเทศต่าง ๆ มักมีคำนำหน้าเป็นส่วนประกอบของชื่อรวมอยู่ด้วย เพื่อบอกให้ทราบถึงลักษณะการปกครองบางอย่างของประเทศนั้น ๆ ตัวอย่างเช่นประเทศไทย มีชื่อเป็นทางการ คือ ราชอาณาจักรไทย เขียนเป็นภาษาอังกฤษว่า Kingdom of Thailand บอกให้รู้ว่าเป็นประเทศที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข

คำนำหน้าชื่อประเทศนั้น สามารถค้นได้จากหนังสือ "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี และประกาศราชบัณฑิตยสถาน เรื่องกำหนดชื่อทวีป ประเทศ เมืองหลวงฯ” ในที่นี้ “ซองคำถาม" ขอคัดข้อมูลที่ ศ. ไพฑูรย์ พงศะบุตร รวบรวมคำนำหน้าชื่อประเทศต่าง ๆ มาเผยแพร่ต่อเพื่อเป็นประโยชน์แก่ผู้สนใจ

๑. ราชอาณาจักร (Kingdom) เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศที่มีกษัตริย์เป็นประมุขของประเทศ ตัวอย่างเช่น
ราชอาณาจักรไทย (Kingdom of Thailand)
ราชอาณาจักรเบลเยียม (Kingdom of Belgium)
ราชอาณาจักรโมร็อกโก (Kingdom of Morocco)

๒. ราชรัฐ (Principality, Grand Duchy) เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศที่มีประมุขของประเทศดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าชาย หรือพระราชวงศ์ (Prince หรือ Grand Duke) ตัวอย่างเช่น
ราชรัฐอันดอร์รา (Principality of Andorra)
ราชรัฐลิกเตนสไตน์ (Principality of Liechtenstein)
ราชรัฐโมนาโก (Principality of Monaco)
ราชรัฐลักเซมเบิร์ก (Grand Duchy of Luxembourg)

๓. รัฐสุลต่าน (Sultanate) เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศที่มีสุลต่านเป็นประมุขของประเทศ ในขณะนี้มีประเทศที่ใช้คำนำหน้าชื่อนี้เพียงประเทศเดียว คือ
รัฐสุลต่านโอมาน (Sultanate of Oman)

๔. สาธารณรัฐ (Republic) เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศที่มีประธานาธิบดีเป็นประมุขของประเทศ ตัวอย่างเช่น
สาธารณรัฐสิงคโปร์ (Republic of Singapore)
สาธารณรัฐฟิลิปปินส์ (Republic of the Philippines)
สาธารณรัฐฝรั่งเศส (French Republic)

บางประเทศอาจมีคำประกอบชื่ออย่างอื่นกำกับคำว่าสาธารณรัฐ เพื่อบ่งบอกลักษณะการปกครองบางอย่างเพิ่มเติมด้วยก็ได้ เช่นคำว่า สาธารณรัฐประชาชน (People's Republic) สาธารณรัฐสังคมนิยม (Socialist Republic) และสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชน (People'S Democratic Republic) มักใช้กับประเทศที่มีระบอบการปกครองแบบสังคมนิยม หรือคอมมิวนิสต์ ตัวอย่างเช่น
สาธารณรัฐประชาชนบังกลาเทศ (People'S Republic of Bangladesh)
สาธารณรัฐประชาชนจีน (People's Republic of China)
สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม (Socialist Republic of Vietnam)
สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (Lao People's Democratic Republic)

สาธารณรัฐบางแห่งมีคำประกอบชื่อที่เน้นความสำคัญของศาสนา หรือเชื้อชาติหลักของประเทศ ตัวอย่างเช่น
สาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน (lslamic Republic of lran)
สาธารณรัฐอิสลามปากีสถาน (lslamic Republic of Pakistan)
สาธารณรัฐอาหรับซีเรีย (Syrian Arab Republic) สาธารณ
รัฐอาหรับอียิปต์ (Arab Republic of Egypt)

มีประเทศหนึ่งที่ใช้คำนำหน้าชื่อประเทศเป็นพิเศษแตกต่างจากประเทศอื่น ๆ คือ สาธารณรัฐสหกรณ์กายอานา (Cooperative Republic of Guyana) ประเทศนี้ตั้งอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ เดิมเป็นอาณานิคมของอังกฤษ มีชื่อว่า บริติช กิอานา (British Guiana) เมื่อได้รับเอกราช ได้ตั้งชื่อประเทศโดยมีคำว่าสาธารณรัฐสหกรณ์ เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศ

๕. สหพันธ์สาธารณรัฐ (FederaI Republic หรือ Federative Republic) และสมาพันธรัฐ (Confederation)เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศที่มีการปกครองแบบรัฐรวม คือ แบ่งการปกครองออกเป็นรัฐต่าง ๆ แต่ละรัฐมีรัฐบาลท้องถิ่นปกครองดูแลเป็นอิสระ ในขณะเดียวกันก็มีรัฐบาลกลางดูแลการปกครองส่วนรวมของประเทศ ตัวอย่างเช่น
สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมัน (FederaI Republic of Germany)
สหพันธ์สาธารณรัฐไนจีเรีย (FederaI Republic Nigeria)
สหพันธ์สาธารณรัฐบราซิล (Federative Republic of Brazil)
สมาพันธรัฐสวิส (Swiss Confederation)

๖. สหรัฐ (United States) และสหภาพ (Union) เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศที่มีการปกครองแบบรัฐรวมทำนองเดียวกับสหพันธ์สาธารณรัฐ และสมาพันธรัฐ ตัวอย่างเช่น
สหรัฐอเมริกา (United States of America)
สหรัฐเม็กซิโก (United Mexican States)
สหภาพพม่า (Union of Myanmar)

ในภูมิภาคเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ มีประเทศหนึ่งซึ่งมีการปกครองแบบรัฐรวม ประกอบด้วยรัฐเล็ก ๆ ซึ่งมีประมุขในตำแหน่งที่เรียกว่า เอมีร์ (Emir) และเรียกชื่อประเทศว่า สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (United Arab Emirates) คำว่า Emirate ในที่นี้หมายถึงรัฐที่มีเอมีร์เป็นประมุข ทำนองเดียวกับรัฐที่มีสุลต่านเป็นประมุข ซึ่งเรียกว่า Sultanate ดังกล่าวมาแล้วในข้อ ๓

๗. สหราชอาณาจักร (United Kingdom) และสหสาธารณรัฐ (United Republic) เป็นคำนำหน้าชื่อประเทศที่รวมเอาดินแดนซึ่งเคยเป็นอิสระต่อกัน มาเข้าอยู่ใต้การปกครองเดียวกัน หากมีกษัตริย์เป็นประมุขของประเทศก็เรียกว่า สหราชอาณาจักร แต่ถ้ามีประธานาธิบดีเป็นประมุขก็เรียกว่า สหสาธารณรัฐ ตัวอย่างเช่น

สหราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ และไอร์แลนด์เหนือ (United Kingdom of Great Britain and Northern lreland)
สหสาธารณรัฐแทนซาเนีย (United Republic of Tanzania)

๘. เครือรัฐ (Commonwealth) เป็นคำนำหน้าชื่อบางประเทศเพื่อบ่งบอกว่าเป็นประเทศที่ร่วมอยู่ในเครือจักรภพอังกฤษ ตัวอย่างเช่น
เครือรัฐออสเตรเลีย (Commonwealth of Australia)
เครือรัฐบาฮามาส (Commonwealth of the Bahamas)
เครือรัฐโดมินิกา (Commonwealth of Dominica)
ประเทศเหล่านี้เคยเป็นอาณานิคมของอังกฤษมาก่อน เมื่อได้รับเอกราชแล้วยังคงมีความผูกพันร่วมอยู่ในเครือเดียวกันจึงใช้คำนำหน้าชื่อประเทศว่า Commonwealth ซึ่งย่อสั้นลงจากคำเดิมว่า British Commonwealth