หนีให้ไกลมะเร็งผิวหนัง

หนีให้ไกลมะเร็งผิวหนัง (Men’s Health)

เรื่องโดย นพ.ประยูร เจนตระกูลโรจน์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านผิวหนัง โรงพยาบาลผิวหนัง อโศก

เนื้องอกในร่างกายคนเรามีอยู่ 2 แบบครับ คือ แบบไม่ร้ายแรง มีวาสนาได้เป็นแค่เนื้องอกไปตลอดชีวิต กับแบบที่ร้ายแรงก็คือมะเร็ง เจ้าตัวคร่าชีวิตมนุษย์เป็นอันดับต้น ๆ ของโลก


มะเร็งนั้นเกิดได้ทุกทีในร่างกาย รวมทั้งบริเวณผิวหนัง แต่คนส่วนใหญ่เมื่อพูดถึงคำว่ามะเร็งแล้ว จะมีความกลัวบังเกิดขึ้นมาทันที ถ้าเป็นขึ้นมาเมื่อไรก็วิตกจริต กินไม่ได้ นอนไม่หลับ เอาแต่เพ้อว่าต้องตายแน่นอน แต่สำหรับมะเร็งผิวหนังแล้วผมอยากจะบอกว่า ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด หรือที่รุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต ก็อยู่ในเปอร์เซ็นต์ที่ค่อนข้างจะต่ำมาก

จริงอยู่ตามสถิติแล้ว มะเร็งที่พบมากที่สุดในคนเรานั้น คือมะเร็งผิวหนัง แต่เป็นชนิดมะเร็งที่ไม่ทำให้มีการตายสูงแต่อย่างใด เหตุผลง่าย ๆ เพราะมันเกิดที่ผิวหนัง ส่วนมากเจริญเติบโตในชั้นหนังกำพร้า เราจึงสามารถเห็นได้ด้วยตาและจัดการกับมัน หรือเอาออกได้ไม่ยาก แค่ตัดชิ้นเนื้อขนาด 4-5 มิลลิเมตรไปตรวจ 2 สัปดาห์ก็รู้ผลแล้วว่าออกหัวหรือก้อย ไม่เหมือนพวกมะเร็งตับที่บางคนพอเจอก็อยู่ในขั้นรุนแรง หรือทำอะไรไม่ทัน ทำได้เพียงเขียนพินัยกรรมไว้ให้ลูกหลาน


ช่วงหลัง ๆ มานี้มีการพูดถึงมะเร็งผิวหนังกันมาก เรียกว่ากระจายความกลัวกันเต็มที่ คน (ที่คิดว่าตัวเอง) เป็นไข้หลายคนมาหาผมให้ช่วยวินิจฉัย เปิดไฝโชว์ปานเนื้อ ติ่งเนื้อ อะไรต่าง ๆ นานา ถามว่านี่ใช่มะเร็งหรือเปล่าคุณหมอ และส่วนมากที่ผมมักเจอก็คือเนื้องอกธรรมดา บางครั้งดูด้วยตาก็วินิจฉัยได้ทันที แต่นั่นแหละครับปัจจัยความเสี่ยงของโรคภัยต่าง ๆ ทุกวันนี้มีมากขึ้นทุกที ใครจะไว้ใจได้


ผมเลยขอรวบรวมคำอธิบายเกี่ยวกับมะเร็งผิวหนังมาให้อ่าน จะได้ไม่ต้องวิตกกังวลเกินกว่าเหตุ หรือหากมีสัญญาณว่าจะเป็นจะได้แก้ไขให้ทันการ

มะเร็งผิวหนัง แบ่งได้เป็น 3 ชนิด


1.Basal Cell Carcinomas เป็นมะเร็งผิวหนังที่พบมากที่สุด เกิดในผิวหนังบริเวณที่รับแสงแดด หรือนอกร่มผ้า ซึ่งเหมือน ๆ กับมะเร็งผิวหนังชนิดอื่น แทบจะไม่แพร่กระจายหรือลุกลาม และนำไปสู่การเสียชีวิตน้อยมาก สามารถเอาออกได้โดยการผ่าตัดและการฉายรังสี ง่าย ๆ เหมือนกำจัดแผลเป็น


2.Squamous Cell Carcinomas พบทั่วไปเหมือนกัน แต่อยู่ในอัตราส่วนที่น้อยกว่าชนิดแรกอยู่มาก มีการแพร่กระจายบ้างแต่ในอัตราที่ช้า ยกเว้นหากเกิดบริเวณริมฝีปาก หู หรือในผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันต่ำเป็นพิเศษ ทั้งสองชนิดดังกล่าวสามารถรักษาให้หายได้เกือบ 100 เปอร์เซ็นต์ ไม่ว่าจะพบในขณะยังไม่เป็นผู้ร้ายเต็มตัว หรือขั้น Pre-cancerous หรือขั้นเป็นมะเร็งแล้วก็ตาม


3.Malignant Melanomas เป็นมะเร็งผิวหนังที่พบน้อยที่สุดในสามชนิดนี้ แต่เป็นชนิดที่แพร่กระจายและน่ากลัวที่สุด เซลล์เม็ดสีมีการแบ่งตัวผิดปกติและอาจลุกลามไปยังจุดสำคัญ เช่น สมอง ทว่าหากเจอตั้งแต่ต้นก็แก้ไขได้ไม่ยาก สัญญาณของมะเร็งผิวหนังชนิดนี้ คือมีแผลสีน้ำตาลไปจนถึงสีดำ เกิดการเปลี่ยนแปลงของขนาด รูปร่าง สี อย่างรวดเร็ว อาจมีอาการเจ็บ คัน เปื่อย และมีเลือดออก


กันไว้ดีกว่าแก้


แน่นอนว่าเราไม่อาจใช้ชีวิตโดยไม่โดนแสงแดดได้ แต่ก็มีทางป้องกันมะเร็งผิวหนังได้มากมาย

ผิวที่อยู่ในร่มผ้าและนอกร่มผ้า ผิวด้านในและผิวด้านนอกนั้นมีสุขภาพต่างกัน แม้อายุผิวจะเท่ากัน การเปลี่ยนแปลงทั้งหมดไม่ใช่เพราะอายุ แต่เป็นเพราะรังสียูวี อย่างผิวหน้าท้องที่เนียนนุ่มนี่ แทบจะไม่มีโอกาสเป็นมะเร็งเลย ฉะนั้นเราจึงควรลดการเผชิญแสงแดด โดยเฉพาะระหว่างเวลา 9 โมงเช้าถึง 4 โมงเย็น


หากจำเป็นต้องอยู่กลางแดด ให้สวมเสื้อแขนยาวและทาครีมกันแดด ที่ป้องกันทั้งรังสียูวีเอและยูวีบี โดยทาทุก ๆ 2 ชั่วโมง และโดยเฉพาะหลังการว่ายน้ำ


ไม่ควรรับวัฒนธรรมต่างชาติที่ชอบอาบแดดให้เป็นสีแทน เพราะเป็นความเชื่อที่ไม่ถูกต้องว่า การมีสีแทนเป็นสัญลักษณ์ของการมีสุขภาพดี และการมีปัญญาไปเที่ยวตากอากาศต่างแดน ด้วยความที่ไม่รู้ตัว เพราะเหตุนี้ฝรั่งผิวขาวจึงเป็นมะเร็งผิวหนังกันมาก


คนที่ศีรษะล้านมีโอกาสเป็นมะเร็งหนังศีรษะได้ ป้องกันได้โดยการใส่หมวก แต่ไม่ใช่หมวกแก๊ปแบบเปิดโล่งกลางกระหม่อม ที่ชอบใส่กันตอนตีกอล์ฟนะครับ


เลิกสูบบุหรี่ งานวิจัยบางชิ้นระบุว่า บุหรี่หรือผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับบุหรี่เป็นสาเหตุหนึ่งของมะเร็งผิวหนัง ซึ่งนอกจากป้องกันมะเร็งผิวหนังแล้วยังป้องกันมะเร็งปอดอีกด้วย ถ้าจะให้สมบูรณ์แบบที่สุดก็เลิกดื่มเหล้าเสียด้วยเลย


แนวทางการรักษา


การรักษานั้นไม่ควรอย่างยิ่งที่จะไปซื้อยาใช้เอง ไม่ว่าจำพวกยาทาหรืออะไรก็ตาม ซึ่งอาจรักษาได้จริง แต่ก็เพียงระยะเริ่มต้น เพราะหากไม่ได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้องจะมีความเสี่ยงสูง ซึ่งข้อนี้สำคัญที่สุด เม็ดสีที่สงสัยว่าผิดปกตินั้นขึ้นมาได้อย่างไร ทำไมโตไว เปลี่ยนสี ขนาด รูปร่างได้อย่างรวดเร็ว ควรไปหาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังโดยตรง บอกคุณหมอให้ครบถึงรายละเอียดเพื่อการรักษาที่ตรงจุดและทันท่วงที

ผมขอทิ้งท้ายอีกนิดว่า มะเร็งผิวหนังเป็นมะเร็งชิล ๆ ที่จัดการได้ครับ ไม่ใช่เรื่องที่น่ากลัวจนทำให้เครียดเกินความจริงและนำไปสู่โรคอื่น ๆ แทน ขอเพียงแต่รู้เท่าทัน มอบความใส่ใจและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ พูดง่าย ๆ ว่า "กลัวก็ป้องกันเป็นก็รักษา"


ข้อควรรู้

มะเร็งที่อันตรายและนำไปสู่ความตายมากที่สุดคือมะเร็งปอด


ในสหรัฐฯ พบปีละประมาณ 1.3 ล้านคน ส่วนมะเร็งผิวหนังชนิด Basal และ Squamous พบรวมกันปีละประมาณ 2,000 คน คิดเป็นเพียง 30 เปอร์เซ็นต์ของชนิด Melanoma ที่พบปีละ ประมาณ 6,500 คน

ปัจจัยที่นำไปสู่มะเร็งผิวหนัง


วัย ลักษณะทางพันธุกรรม และการสูบบุหรี่


สีผิว คนผิวคล้ำมีโอกาสเป็นมะเร็งผิวหนังน้อยกว่าคนผิวขาว นอกจากนี้ยังรวมถึงการได้รับรังสียูวีเอและยูวีบี


การรับประทานสารหนูปนเปื้อนจากยาหม้อ ยาต้ม ยาลูกกลอน ที่ไม่ทราบแหล่งผลิตที่แน่นอน ส่วนผู้ที่อาศัยในแหล่งน้ำที่มีสารหนูจะก่อให้เกิดผลในระยะยาว


แผลเรื้อรังที่ไม่รักษาให้หายเป็นปกติ โดยเฉพาะแผลเปื่อย ซึ่งอาจนำไปสู่การเป็นมะเร็งผิวหนังชนิด Squamous Cell Carcinomas รวมถึงปานหรือไฝ ที่มีขนาดใหญ่ผิดปกติตั้งแต่ 20 มิลลิเมตรขึ้นไปมีความเสี่ยง โปรดอย่านิ่งนอนใจ


ไวรัสในตำแหน่งที่ลับหรืออวัยวะเพศ ที่ชื่อ Human Papailloma Virus (HPV) อาจเริ่มจากการเป็นหูด ให้รีบไปรักษาอย่าอายหมอ เพราะถ้าทิ้งไว้ระยะยาวอาจจะลุกลามเป็นมะเร็งได้ แม้จะเกิดในเปอร์เซ็นต์น้อย ซึ่งมีวัคซีน HPV สามารถป้องกันได้ เช่นเดียวกับวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกในผู้หญิง